Trong nhiều năm qua, các thuốc hóa chất hay còn gọi là các thuốc gây độc tế bào là thuốc chủ đạo trong điều trị UNG THƯ với khả năng tiêu diệt tế bào ác tính mạnh mẽ. Các thuốc này nhằm vào các giai đoạn khác nhau trong quá trình nhân lên của DNA và tăng sinh tế bào UNG THƯ nhưng tính đặc hiệu không cao, làm tổn hại khá nhiều tế bào lành, gây độc với nhiều cơ quan, bộ phận thậm chí nguy hiểm đến tính mạng.

Với sự phát triển của các ngành sinh học phân tử, miễn dịch học trong vài thập kỷ gần đây, người ta đã và đang tìm ra các thuốc sao cho tiêu diệt được càng nhiều tế bào UNG THƯ càng tốt trong khi hạn chế gây hại tới cơ thể. Trong các hướng nghiên cứu đó có điều trị trúng đích hay nói gọn hơn là điều trị đích. Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra nhiều quá trình đóng vai trò quan trọng và đặc hiệu trong quá trình sinh bệnh và phát triển UNG THƯ. Bên cạnh nghiên cứu về quá trình nhân lên của DNA trong nhân, các nhà khoa học đi vào nghiên cứu các quá trình trong bào tương, màng tế bào hoặc ở môi trường ngoài màng tế bào. Người ta thấy rằng, một số quá trình thấy rõ ở tế bào UNG THƯ trong khi ở tế bào lành hoặc trong tình trạng sinh lý bình thường thì không thể hiện rõ hoặc không có. Vì vậy, nếu nhằm vào hoặc ức chế các quá trình này thì phần lớn các tế bào lành và mô lành sẽ không bị ảnh hưởng, tránh được tác dụng phụ. Cho đến nay đã có nhiều loại thuốc mới ra đời tạo ra một thế hệ thuốc mới gọi là điều trị chống UNG THƯ đặc hiệu hay điều trị trúng đích.

KHÁI NIỆM VỀ ĐIỀU TRỊ TRÚNG ĐÍCH

Điều trị trúng đích trong UNG THƯ nói một cách đơn giản là phương pháp nhằm vào tế bào UNG THƯ mà diệt. Với quan niệm này thì bất kỳ loại thuốc nào mà đạt được 2 tiêu chí là: (1) Chỉ tìm đến tế bào UNG THƯ để diệt nhờ nhận ra được những nét khác thường của các tế bào này hoặc (2) Đánh vào những chỗ sơ hở của tế bào UNG THƯ (mà tế bào bình thường không có) trong khi không hoặc rất ít tác động đến tế bào lành, chức năng bình thường của các cơ quan, bộ phận đều được coi là điều trị đích.

Tuy nhiên, khi tìm ra được những thuốc tác động ở mức phân tử thì người ta lại có một định nghĩa hẹp hơn: “Điều trị trúng đích là phương pháp dùng thuốc hoặc các chất để ngăn chặn sự phát triển của tế bào UNG THƯ bằng cách tác động vào các phân tử đặc hiệu (phân tử đích) cần thiết cho quá trình sinh UNG THƯ và phát triển khối u”.

Trái với hóa trị gây độc tế bào, hầu hết các thuốc điều trị trúng đích phát triển theo hướng được định trước, sau khi người ta nhận biết được và mô tả đặc điểm về cấu trúc và chức năng của một đích đặc hiệu. Bất kể vị trí chính xác của chúng, các đích thường là các protein được mã hoá bởi các gen đột biến, hoặc là các thụ thể mất đi tính điều hoà bình thường, hoặc là các protein dẫn truyền tín hiệu. Sự có mặt của chúng và các hoạt động mất kiểm soát của chúng có thể dẫn đến quá trình tăng sinh của tế bào.

Với cơ chế phân tử của các thuốc nhắm đích, các tế bào lành không mang các đích sẽ không bị ảnh hưởng. Hầu hết các thuốc trong nhóm này không gây chết tế bào một cách cấp tính mà làm cho các tế bào UNG THƯ bị ức chế về sự phát triển tự phát hoặc chuyển dạng sang tình trạng yên lặng.

CÁC THUỐC ĐIỀU TRỊ TRÚNG ĐÍCH

Có nhiều loại thuốc tác động vào đích, vào các quá trình khác nhau để tìm hãm sự phát triển của khối u. Với các thuốc được phát hiện và nghiên cứu cho đến nay, chúng ta có thể phân nhóm theo cơ chế tác dụng chính như sau:

1) Nhóm ức chế các gen kích thích tế bào phát triển (Thuốc Tagrix, Thuốc Erlocip)

2) Nhóm ức chế tăng sinh mạch máu

3) Nhóm tác động theo cơ chế miễn dịch

4) Các thuốc điều trị đích khác

Tác giả bài viết: Dược Sĩ Đỗ Thế Nghĩa, Đại Học Dược Hà Nội, CEO: Mua Thuốc 24h

Tham khảo thêm các bài viết:

Phòng ngừa cong vẹo cột sống trong học đường

Những thực phẩm nào giúp cải thiện nội tiết tố nữ

Tham khảo

• Nên mua thiết bị xông hơi gia đình ở đâu?